بسمه تعالی
رفع موانع تولید یکی از مهم ترین راهکارهای ارتقای وضعیت اقتصاد کشاورزی، اشتغال زائی و کاهش وابستگی به خارج از کشور است. یکی از مهم ترین بخش های کشاورزی صنعت عظیم و مهم گلخانه است. در کشور ما چالش های بسیاری در ارتباط با صنعت گلخانه پیش رو هستند که لازمست در سال های آینده تمهیدات لازم برای مواجهه با آن ها اندیشیده شود. همه این چالش ها و مشکلات با استفاده از ظرفیت عظیم زیرساختی و نیروی انسانی متخصص کشور قابل پیگیری و مرتفع شدن هستند است. در اینجا به تعدادی از چالش ها و راهکارهای رفع آن ها به اختصار اشاره می گردد:
1. بازار: یکی از مهم ترین چالش های تولید محصولات گلخانه ای بازار است. با توجه به هزینه بالای تولید محصولات گلخانه ای، تنها صادرات آن ها صرفه اقتصادی دارد. از طرفی به دلایل مختلف (استانداردهای سلامت و کیفیت تولید و دلایل سیاسی) خطر از دست رفتن بازارهای مطمئن صادراتی کنونی از جمله بازار روسیه وجود دارد. این در حالیست که در سیاست های کنونی کشور قرارست سطح زیر کشت گلخانه ها در سال 1408 به حدود 50000 هکتار برسد (حدود 3 برابری کنونی).
راهکارها:
- تدوین الگوی کشت صحیح برای گلخانه های کشور
- توسعه تعداد محصولات قابل کشت در گلخانه
- تولید محصول سالم با استانداردهای مربوط به تجمع مواد شیمیایی وسموم
- تولید محصول سالم عاری از آفات و بیماری های گیاهی خطرناک
- تولید نهاده های با کیفیت (بذر، کود و سم) در داخل کشور
- بازارسازی مناسب برای محصولات گلخانه ای در داخل و خارج کشور
2. بحران آب: هرچند ترویج کشت های گلخانه ای در راستای افزایش راندمان مصرف آب هستند اما با تداوم روند کنونی کاهش منابع آبی و افزایش به افزایش تولید غذا، لازمست در این زمینه اقدامات ضروری و اصولی صورت گیرد.
راهکارها:
- ترویج سیستم های بسته کشت هیدروپونیک
- جمع آوری و استفاده از آب باران
- ایجاد ارقام گیاهی با راندمان بیشتر مصرف آب
- اصلاح الگوی کشت محصولات کشاورزی
- تدوین الگوی توسعه جغرافیایی گلخانه ها
3. بحران انرژی
راهکارها:
- ترویج گلخانه ها در مناطق گرمسیری نزدیک سواحل دریای عمان و خلیج فارس
- انرژی های جایگزین
4. تامین نهاده های با کیفیت بخصوص بذر
راهکارها:
- گسترش هسته های دانش بنیان در زمینه تولید داخلی بذر، کود و سم
- همکاری های مشترک با شرکت ها و موسسات بین المللی خارجی مربوطه
- تولید کودها و سموم بیولوژیک
5. کیفیت و سلامت محصولات تولیدی
راهکارها:
- ایجاد ارقام مقاوم به بیماری ها، آفات و سایر پاتوژن ها
- ترویج کنترل بیولوژیک آفات و بیماری های گیاهی
- آموزش تخصصی کشاورزان و تولیدکنندگان
6. نیروی انسانی: در بسیاری از سایت های گلخانه ای مشکل نبود نیروی کارگری و نیروی متخصص کارشناسی و تکنسینی به شدت مشکل آفرین شده است.
راهکارها:
- استفاده از ربات های هوشمند و مکانیزاسیون
- آموزش کاربردی دانشجویان و فارغ التحصیلان در زمینه تخصص های مربوطه
7. ایجاد سازه های مناسب و بسترهای کشت
راهکارها:
- تولید بسترهای کشت بدون خاک ارزان و با کیفیت
- ایجاد سازه های متناسب با شرایط اقلیمی کشور
8. هوشمندسازی
راهکارها:
- هوشمند سازی کنترل پارامترهای اقلیمی
- هوشمند سازی آبیاری و تغذیه
- هوشمند سازی تشخیص آفات و تنش های زیستی
9. آموزش در زمینه های زیر:
- تغذیه گیاهی
- بیماری ها و آفات
- فیزیولوژی پس از برداشت
10. آلودگی های زیست محیطی و منابع آب و خاک: به مواد شیمیایی اعم از سموم و کود ها و به عوامل بیولوژیک نظیر قارچ، نماتد و ...
- ایجاد ارقام مقاوم به بیماری ها، آفات و سایر پاتوژن ها
- روش های نوین ضد عفونی آب و خاک
- توسعه استفاده از انرژی های جایگزین سوخت های فسیلی
دکتر محمد براتی
